تکلیف n-back یک تکلیف سنجش عملکرد شناختی مرتبط با کنشهای اجرایی (Executive Function) است که عموماً در مطالعات تصویربرداری عصبی برای برانگیختن کارکرد مغز آزمودنیها به کار می‌رود. این تکلیف برای نخستین بار در سال 1958 توسط کرچنر معرفی شد. روند کلی تکلیف بر این قرار است که دنباله‌ای از محرکها (عموماً دیداری) به صورت گام به گام، به آزمودنی ارائه می‌شود و آزمودنی باید بررسی کند که آیا محرک ارائه شده فعلی، با محرک n گام قبل از آن، همخوانی دارد یا خیر. انجام این آزمایش با مقادیر مختلف n صورت می پذیرد و با افزایش میزان n ، بر دشواری تکلیف افزوده می‌شود. بدین ترتیب، در تکلیف 1-back ( n=1)، آخرین محرک ارائه شده با محرک قبلی مقایسه می‌شود و در تکلیف 3-back( n=3)، آخرین محرک ارائه شده با 3 محرک قبل مقایسه خواهد شد. (در این برنامه،n   1،2 یا 3 می‌تواند باشد)

برای مثال، در سری اعداد زیر، در قالب یک تکلیف 2-back ، محرکهای هدف به رنگ قرمز نمایش داده شده‌است:

24818965316454953712946569

از آنجا که این تکلیف هم نگهداری اطلاعات شناختی و هم دستکاری آنها را شامل می شود، برای سنجش عملکرد حافظه کاری بسیار مناسب شناخته شده‌است و در سالهای اخیر، به‌طور وسیع در این حیطه به کار گرفته‌شده است. (چن و دیگران، 2008). مطالعات حاکی از آن است که انواع مختلف این تکلیف، به خوبی قابلیت به‌کارگیری در مطالعات آزمایشگاهی حافظه کاری و سایر کنشهای شناختی نظیر هوش سیال را دارد.  (جائگی و دیگران، 2010) مثلاً کین و دیگران (2007)، گزارش می‌كنند، روایی این آزمون، به عنوان شاخص سنجش عملکرد حافظه کاری بسیار قابل قبول است؛ هرچند زمانی که از این تکلیف برای مقایسه تفاوتهای فردی در ظرفیت و عملکرد حافظه کاری استفاده شود، روایی همگرایی چندان مطلوب نیست.

در مطالعات گوناگون، کاربردهای مختلفی در حیطه حافظه کاری برای آزمون n-back به ثبت رسیده‌است: بررسی میزان برانگیختگی مغزی در هنگام فعالیت حافظه کاری؛ بررسی تفاوتهای فردی در حافظه کاری یا سنجش عملکرد حافظه کاری در گروه‌های خاص نظیر بیماران آسیب مغزی، سوء مصرف کنندگان مواد، مبتلایان به اختلالاتی نظیر افسردگی، اسکیزوفرنیا، ADHD و... (برای مطالعه بیشتر به کلاتزکی و دیگران (2008) مراجعه کنید).

در هنگام انجام تکلیف n-back ، کنشهای اجرایی نظیر کنترل و تخصیص توجه، تصمیم گیری، برنامه ریزی پردازش اطلاعات پیرامونی و... درگیر می‌شود. در حیطه حافظه کاری نیز، به هنگام انجام این تکلیف، بیشترین میزان درگیری در عملکرد سیستم پردازشگر مرکزی (central executive system ) ایجاد می‌شود.

از ویژگی‌های این نرم افزار می توان به محاسبه نتایج فردی و گروهی، امكان انتقال دیتا به spss و رایانه دیگر، پرینت از نتایج، sort نتایج بر حسب شناسه افراد، ایجاد خلاصه‌ای از وضعیت هر فرد و... اشاره كرد.

لطفاً در ذكر منبع از آدرس زیر استفاده كنید:

خدادادی، مجتبی ؛ نظربلند، ندا و امانی، حسین (1393). نرم‌افزار تکلیف سنجش عملکرد کنشهای اجرایی. تهران: موسسه تحقیقات علوم رفتاری‌- شناختی سینا.